SERIA/CYKL: Sulina
stanowi膮 >>
| [Poka偶 pozycje serii] | |
| Ba艂kany - terror kultury : wyb贸r esej贸w |
"Ba艂kany - terror kultury" to autorski wyb贸r dokonany specjalnie dla Wydawnictwa Czarne z dorobku Ivana 脛艢olovicia z lat 1997-2004. | |
Zapyta艂am przyjaci贸艂, co jest pi臋knego w Bukareszcie. Odpowiedzieli: Bukareszt jest jak ciastko kupowane w niedziel臋, niby czekoladowe i s艂odkie, ale z gorzk膮 polew膮. Nie znajdzie si臋 tu 艂atwego pi臋kna. Bezwstyd, histeria stylu, fasadowo艣膰. Przy Bukareszcie ka偶de europejskie miasto wydaje si臋 tak statyczne, 偶e a偶 nudne. Dosta艂am te偶 zdj臋cie: nogi w czarnych rajtuzach i kolorowych skarpetkach, wetkni臋te do plastikowego kosza. Nurkuj膮cy manekin, kt贸ry chce si臋 utopi膰 w 艣mieciach. I dopisek: "Trzeba na si艂臋 wymy艣la膰, co jest w Bukareszcie pi臋knego, a po wyje藕dzie i tak si臋 umiera z t臋sknoty". (Ma艂gorzata Rejmer) | |
Czarnobyl
Tyt. oryg.: "Chernobyl ". |
Po 1986 roku nazwa "Czarnobyl" nieod艂膮cznie kojarzy si臋 z przera偶aj膮c膮 katastrof膮 reaktora j膮drowego. To dzi臋ki niej o ma艂ej miejscowo艣ci us艂ysza艂 ca艂y 艣wiat. A przecie偶 Czarnobyl to tak偶e symbol popl膮tanych dziej贸w polsko-ukrai艅sko-rosyjsko-偶ydowskich, zawirowa艅 historii i s膮siedzkiego rewan偶yzmu. Franceso M. Cataluccio pr贸buje odtworzy膰 latopis wymazany z ludzkiej pami臋ci przez hekatomb臋. | |
By艂 chorowity i drobny, m贸wiono, 偶e przypomina艂 dziecko albo brzydk膮 kobiet臋. Urodzi艂 si臋 jako cz艂owiek wolny, cho膰 jeszcze jego ojciec zgina艂 kark pod pa艅szczy藕nianym jarzmem. Kiedy go chrzczono, od 艣wiecy zapali艂a si臋 szata popa. Mieszka艅cy stepowego Hulajpola uznali, 偶e na 艣wiat przyszed艂 antychryst. Wcze艣nie zada艂 si臋 z anarchistami. Napada艂 bogaczy, krad艂 i zabija艂 w imieniu biednych ch艂op贸w i wyzyskiwanych robotnik贸w. Trafi艂 do wi臋zienia, szcz臋艣liwie unikn膮艂 szubienicy, wyszed艂, gdy wybuch艂a rewolucja. Ch艂opi uwierzyli, 偶e jest nast臋pc膮 kozackich ataman贸w, 偶e przep臋dzi pan贸w, daruje ziemi臋 i wolno艣膰. Nestor Machno, zwany "Bat`k膮" (ojczulkiem), stworzy艂 wielotysi臋czn膮 armi臋, kt贸ra nie uznawa艂a niczyjej w艂adzy i za偶arcie broni艂a terytorium zamieszkanego przez dwa i p贸艂 miliona ludzi. "Bij czerwonych, a偶 zbielej膮, bij bia艂ych, p贸ki nie poczerwieniej膮", mawia艂. Machnowcy na czarnych sztandarach mieli napisane: "Wolno艣膰 albo 艣mier膰". | |
Pogromca wilk贸w : trzy duety literackie
Tyt. oryg.: "Der Wolfsj盲ger : drei polnische Duette". |
Dw贸ch pisarzy, jeden wsp贸lnie napisany tekst: Christoph Ransmayr i Martin Pollack w trzech opowie艣ciach z Polski. Ten znakomity austriacki tandem tworzy niezwyk艂膮 form臋 gatunkow膮 - literacki duet. Pisarze portretuj膮 my艣liwego, kt贸ry Bogu ma za z艂e, 偶e ten stworzy艂 wilka, rozstrzelanego bohatera-艣wi臋tego, kt贸ry okaza艂 si臋 niewinnym durniem, oraz potomka 偶ydowskiej rodziny, kt贸ry ma pokona膰 apokaliptyczn膮 histori臋 swojego narodu. M膮dre, wnikliwe obserwacje natury cz艂owieka i polskiej mentalno艣ci, ze wsp贸艂czesn膮 histori膮 w tle. | |
W gazetach tego nie napisz膮
Tyt. oryg.: "V gazetah c`ogo ne bude ". |
Ukraina widziana oczami Procha艣ki to kraina zamkni臋ta masywem Karpat, kt贸rej granice i re偶imy zmieniaj膮 si臋 z zawrotn膮 cz臋stotliwo艣ci膮. To 艂amig艂贸wka, uk艂adanka pa艅stw, front贸w, j臋zyk贸w, niespokojna krzywa okupacji, wyzwolenia i zniewolenia. To tak偶e fenomen botaniczny, bo na 艂膮ce "zielonej Ukrainy" gnie藕dzi si臋 kilkadziesi膮t zupe艂nie odmiennych gatunk贸w ludzkich. I noc na po艂oninie, kiedy wydaje si臋, 偶e przegrzany zapach traw bierze si臋 prosto z gwiazd, i kult 艣miecenia zakrawaj膮cy na pasj臋 demiurga."W gazetach tego nie napisz膮" to prywatne lekcje z ukrainoznawstwa w wydaniu znakomitego pisarza, dziennikarza i botanika. | |
Zr贸b sobie raj jest ksi膮偶k膮 o Czechach wsp贸艂czesnych. To opowie艣膰 o narodzie, kt贸ry stworzy艂 sobie kultur臋 jako antydepresant. Je艣li - jak twierdzi Michel Houellebecq - nasze czasy najlepiej charakteryzuje s艂owo "pos臋pno艣膰", to Czesi w interpretacji Szczyg艂a umiej膮 t臋 pos臋pno艣膰 imponuj膮co usun膮膰 z pola widzenia. 艢miej膮 si臋, ale 艣miech jest mask膮 tragicznej bezradno艣ci. Szczyg艂a najbardziej fascynuj膮 Czesi, kt贸rzy nie wierz膮 w Boga. Pytanie o to, jak im si臋 偶yje bez Boga - czasem wyra偶one wprost, a czasem ukryte - jest refrenem tej ksi膮偶ki, 艂膮cz膮cej pami臋tnik z esejem, felietonem i reporta偶em. | |
"Id臋 na Majdan. Kto idzie ze mn膮?" - napisa艂 na Facebooku ukrai艅ski dziennikarz Mustafa Najem w listopadzie 2013 roku. Z lokalnej demonstracji przeciwko autokratycznej decyzji prezydenta Janukowycza o nieratyfikowaniu umowy stowarzyszeniowej z Uni膮 Europejsk膮 powsta艂 og贸lnokrajowy ruch. Ten pokojowy protest szybko sta艂 si臋 symbolem nadziei i odnowienia ukrai艅skiego spo艂ecze艅stwa, ale tak偶e wielkim znakiem zapytania - czy w obecnych warunkach geopolitycznych mo偶liwe jest powstanie nowej, samorz膮dnej Ukrainy? Czy kszta艂tuje si臋 tam w b贸lu i krwi spo艂ecze艅stwo obywatelskie, kt贸re chce otrz膮sn膮膰 si臋 z postradzieckiego systemu korupcji, k艂amstwa, nienawi艣ci i przemocy, czy te偶 Ukraina staje si臋 ofiar膮 zbudzonych marze艅 imperialistycznych Rosji? "Zwrotnik Ukraina" to wyj膮tkowy zbi贸r esej贸w, w kt贸rym pisarze, historycy, socjologowie, 艣wiadkowie wydarze艅 opowiadaj膮 o dniach, kt贸re zapisuj膮 si臋 w艂a艣nie na kartach historii pewnego narodu, zmieniaj膮c przysz艂o艣膰 艣wiata. |
|
